Jak obliczyć miesięczną składkę zdrowotną po zmianach w 2025 – skala podatkowa, podatek liniowy

Obliczenie miesięcznej składki zdrowotnej to obowiązek każdego przedsiębiorcy, będącego osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą i stosującego jedną z trzech form opodatkowania.

W jaki sposób obliczyć miesięczną składkę zdrowotną u przedsiębiorcy stosującego skalę podatkową albo podatek liniowy, jako formę opodatkowania przychodów z działalności?

Składka zdrowotna zależna od stosowanej formy opodatkowania

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom społecznym a także ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, z której osiągają przychody podlegające opodatkowaniu jedną z trzech form:

1. skalą podatkową lub
2. podatkiem liniowym lub
3. ryczałtem ewidencjonowanym

- są zobowiązane do obliczenia, zadeklarowania oraz opłacenia składki zdrowotnej za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Wysokość składki zdrowotnej zależy od stosowanej formy opodatkowania.

Składka zdrowotna u podatników na zasadach ogólnych

Zasady ustalania miesięcznej i rocznej podstawy jak i samej składki zdrowotnej dla płatników składek stosujących formę opodatkowania podatek liniowy albo skalę podatkową zostały uregulowane w art. 81 ust. 2 oraz ust. 2c ustawy z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146 (zwanej dalej ustawą o NFZ).

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, które wybrały podatek liniowy albo skalę podatkową mają obowiązek obliczyć za każdy miesiąc ubezpieczenia zdrowotnego:

1. podstawę składki zdrowotnej,
2. wysokość składki zdrowotnej.

Zasady obliczania podstawy jak i samej składki zdrowotnej pozostały niezmienione.

Składka zdrowotna za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu wynosi 9% od podstawy stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który obliczana jest składka zdrowotna – dochód ten ustala się w następujący sposób:

1. dochód za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniu w roku składkowym jest ustalany jako różnica między osiągniętymi przychodami z działalności a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów (w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz. U. z 2025 r. poz. 163 zwanej dalej ustawą o PDOF),
2. dochód ustalony w sposób wymieniony w punkcie 1 jest pomniejszany o kwotę składek na ubezpieczenia społeczne, jakie przedsiębiorca opłacił za siebie w tym miesiącu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów,
3. dochód za kolejne miesiące ustala się jako różnicę między sumą przychodów z działalności a sumą kosztów uzyskania tych przychodów w rozumieniu ustawy o PDOF, poniesionych od początku roku,
4. dochód ustalony w sposób wymieniony w punkcie 3, jest pomniejszany o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorcy, zapłaconych od początku roku, a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach (dochód nie jest pomniejszany o składki, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów).

W tym miejscu należy podkreślić, iż od 2025r. przedsiębiorcy nie obliczają już dochodu z odpłatnego zbycia środków trwałych (chyba, że dobrowolnie, ale tylko na etapie rocznego rozliczenia składki zdrowotnej).

To jednak jeszcze nie wszystko.

Więcej o kwestii remanentu i jego wpływu na składkę zdrowotną w dalszej części publikacji.

Biorąc pod uwagę powyższe zasady należy wskazać, że u podatników stosujących skalę podatkową albo podatek liniowy minimalna miesięczna:

• podstawa składki zdrowotnej za okres 01/2025r. wyniosła jeszcze 4 242 zł,
• składka zdrowotna za okres 01/2025r. wyniosła jeszcze 381,78 zł (9% z 4 242 zł)

- dlatego, że dotyczy jeszcze okresu składkowego 2024r. a więc miesięcznej podstawy i składki zdrowotnej ustalanej za miesięczne okresy od 01.02.2024r. do 31.01.2025r.

Natomiast już od okresu 02/2025r. u podatników stosujących skalę podatkową albo podatek liniowy minimalna miesięczna:

• podstawa składki zdrowotnej za okres 02/2025r. do 01/2026r. wynosi 4 666 zł,
• składka zdrowotna za okres 02/2025r. do 01/2026r. wynosi 314,96 zł (9% z 75% z 4 666 zł)

- dlatego, że dotyczy już nowego okresu składkowego 2025r. a więc miesięcznej podstawy i składki zdrowotnej ustalanej za miesięczne okres od 01.02.2025r. do 31.01.2026r.

Przykład 1

Przedsiębiorca stosujący skalę podatkową uzyskał w styczniu 2025r. przychody z działalności na poziomie 25 000 zł natomiast koszty uzyskania przychodu w kwocie 15 000 zł. Składki ZUS społeczne i Fundusz Pracy zaliczył do kosztów uzyskania przychodów. Ile wyniesie składka zdrowotna za okres 02/2025r.?

Okres składkowy 2025 trwa od dnia 01.02.2025r. do dnia 31.01.2026r. Luty 2025r. to pierwszy miesiąc okresu składkowego.

Składka zdrowotna za okres 02/2025r. wyniesie, więc 900 zł à (25 000 zł – 15 000 zł) x 9%

Składka zdrowotna za ww. okres ustalana jest na podstawie ustalonego dochodu za okres 01/2025r.

Przykład 2

Przedsiębiorca stosujący podatek liniowy uzyskał w styczniu 2025r. przychody z działalności na poziomie 15 000 zł natomiast koszty uzyskania przychodu w kwocie 7 000 zł. Z kolei w lutym 2025r. uzyskał przychody z działalności na poziomie 35 000 zł natomiast koszty uzyskania przychodu w kwocie 17 000 zł Składki ZUS społeczne i Fundusz Pracy zaliczył do kosztów uzyskania przychodów. Ile wyniesie składka zdrowotna za okres 02/2025r. a ile za okres 03/2025r.?

Dla przypomnienia okres składkowy 2025 trwa od dnia 01.02.2025r. do dnia 31.01.2026r. i jest ustalany na podstawie miesięcznego dochodu za okres od dnia 01.01.2025r. do dnia 31.12.2025r. Luty 2025r. to pierwszy miesiąc okresu składkowego.

Składka zdrowotna za okres 02/2025r. wyniesie, więc 720 zł à (15 000 zł – 7 000 zł) x 9%

Składka zdrowotna za okres 03/2025r. wyniesie, więc 1 620 zł à (50 000 zł – 24 000 zł – 8 000 zł) x 9%

Roczny i miesięczny remanent a składka zdrowotna

Wysokość rocznej składki zdrowotnej jest uzależniona od wyniku rocznej różnicy remanentowej, dlatego, że różnica ta wpływa na wysokość dochodu z działalności gospodarczej. Zależność przedstawiono w poniższej tabeli.

W tym miejscu należy podkreślić, iż nawet, gdy remanent wynosi 0 zł to podatnik stosujący PKPiR jest zobligowany do jego sporządzenia. Remanent 0 zł potwierdza, iż nie ma żadnych towarów, materiałów, wyrobów na stanie albo że wszystkie zostały sprzedane. Zatem nawet w przypadku remanentu na kwotę 0 zł stanowi on również ważną informację dla przedsiębiorcy. Natomiast podatnicy stosujący ryczałt ewidencjonowany nie mają obowiązku sporządzania remanentu, chyba że zmieniają formę opodatkowania na skalę podatkową albo podatek liniowy.

W tym miejscu powstaje dodatkowo inne pytanie. Co z remanentem miesięcznym?

Zgodnie z art. 81 ust. 2c pkt 5 ustawy o NFZ przy obliczaniu dochodu będącego podstawą składki zdrowotnej należy brać pod uwagę różnicę remanentową. Ponadto w przypadku osób prowadzących PKPiR dochód ten ustala się z uwzględnieniem art. 44 ust. 2 zdanie drugie ustawy o PDOF. Przepis ten mówi, iż gdy podatnik na koniec miesiąca:

1. sporządza remanent towarów, surowców i materiałów pomocniczych lub
2. naczelnik urzędu skarbowego zarządzi sporządzenie takiego remanentu,

- dochód ustala się z uwzględnieniem różnicy remanentowej.

Powyższe oznacza, iż miesięczna podstawa składki zdrowotnej (dochód z działalności) powinna być skorygowana o miesięczną różnicę remanentową, jeżeli przedsiębiorca sporządza w ciągu roku miesięczne remanenty.

Słowo o rocznej składce zdrowotnej u podatników stosujących zasady ogólne

Zgodnie z art. 81 ust. 2 ustawy o NFZ roczną podstawę wysokości składki zdrowotnej osób prowadzących działalność pozarolniczą stosujących podatek liniowy albo skalę podatkową stanowi:

1. dochód z działalności ustalony za rok kalendarzowy jako różnica między osiągniętymi przychodami z działalności a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów,
2. tak obliczony dochód pomniejszony jest o kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorcy (jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów).

U podatników stosujących ewidencję PKPiR (rocznym) dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem z działalności gospodarczej a kosztami uzyskania powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.

Zatem do rocznego dochodu będącego jednocześnie podstawą wysokości rocznej składki zdrowotnej przedsiębiorca zalicza różnicę między przychodami a kosztami z działalności. Różnicę tą należy zwiększyć o różnicę remanentową, gdy remanent końcowy jest większy niż początkowy i zmniejszyć w odwrotnej sytuacji.

Dla przypomnienia od 2025r. nie obowiązuje już obliczanie dochodu ze zbycia środków trwałych. Przedsiębiorca może to jednak uczynić dobrowolnie, ale dopiero składając roczne rozliczenie składki zdrowotnej.

Końcowo warto dodać, iż zupełną nowością do zastosowania w roku 2026 będzie ustalenie dochodu z działalności na potrzeby ustalania składki zdrowotnej w przypadku stosowania kasowego PIT.

Autor:

Krzysztof Ulicki

Źródła:

Ustawa z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146) [z dnia 30.04.2025].

Ustawa z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061) [z dnia 30.04.2025].

Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497) [z dnia 30.04.2025].

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 163) [z dnia 30.04.2025].